Tijdens de Algemene Vergadering van 6 juni was een onderzoek naar de aanwezigheid van PFAS in het beheergebied van Zuiderzeeland aan de orde. Het waterschap onderzoekt of en waar PFAS in het beheergebied aanwezig zijn, wat de bronnen ervan zijn en hoe de lozing ervan is te stoppen. Het onderzoek dat aan de AV werd gepresenteerd, laat zien dat er, net als in de rest van Nederland, ook in het beheergebied van Zuiderzeeland overal PFAS voorkomt.

Poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) zijn door de mens gemaakte chemische stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen. Deze stoffen zijn vet- en waterafstotend, daarom worden ze in veel consumentenproducten (bijvoorbeeld regenkleding en pizzadozen) en verschillende industriële processen gebruikt. PFAS zijn aangemerkt als Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS). Deze stoffen kunnen de voortplanting belemmeren, kankerverwekkend zijn of het immuunsysteem beïnvloeden en zijn daarmee gevaarlijk voor mens en milieu. Vanwege hun slechte afbreekbaarheid worden ze ook wel ‘forever chemicals’ genoemd: wat eenmaal in het milieu terecht komt, verdwijnt daar niet meer zomaar uit.

Onderzoek Zuiderzeeland

PFAS is een “Zeer Zorgwekkende Stof” (een term uit de milieuwetgeving) en komt op veel plaatsen voor, ook in Zuiderzeeland. In afvalwater, oppervlaktewater, in de waterbodem, en ook in vis. Uit het onderzoek blijkt dat er overal PFAS voorkomt, zelfs in de Oostvaardersplassen. Het lijkt er daardoor op dat de stoffen zich ook via de lucht verspreiden.

Een speciaal geval is de rioolwaterzuivering van Lelystad: hier zijn de gehalten van PFAS in het water dat de zuivering uit gaat een stuk hoger dan in het rioolwater dat er in gaat. Waarschijnlijk zitten er stoffen in het rioolwater die tijdens het zuiveringsproces worden omgezet in PFAS. Dit is reden voor het waterschap om te onderzoeken welke stoffen dat zijn, en waar ze vandaan komen.

Vervolgstappen

Naast het onderzoek in Lelystad onderzoekt Zuiderzeeland de andere zuiveringen op PFAS. In Lelystad start binnenkort een proef of met een speciaal filter (DEX filter) dergelijke stoffen verwijderd kunnen worden.

Ook internationaal gebeurt er wat: in Europa ligt er nu een voorstel om PFAS te verbieden. Aangezien de stoffen eigenlijk niet te zuiveren zijn is dat dringend gewenst. Dit past bij de visie van Water Wonen en Natuur: vervuiling kun je het beste bij de bron tegengaan. Tegelijk is daar verzet tegen van fabrikanten die de handige eigenschappen van PFAS niet kwijt willen. Via de Unie van Waterschappen worden de gegevens van Zuiderzeeland gebruikt om zo’n verbod verder te onderbouwen. 

We blijven dit onderwerp volgen en houden u op de hoogte!